Βρίσκεται στις πλαγιές του όρους «Aνάληψη», που είναι η συνέχεια του όρους «Παναιτωλικό», το οποίο στο νότιο τμήμα του ονομάζεται «Ριγάνι», στην καρδιά της Αιτωλίας και στο σημείο όπου στο παρελθόν συναντιόνταν οι επαρχίες Τριχωνίδος, Ναυπακτίας και Μεσολογγίου.
Ανατολικά και νότια όρια της είναι ο Ευήνος ποταμός, βόρεια ο Αβαρίκος και το Πετροχώρι, βορειοδυτικά τα Σιταράλωνα και δυτικά ο οικισμός Καλούδι. Απέχει 15 χιλιόμετρα από το Θέρμο και 35 από τη Ναύπακτο, ενώ συνδέεται οδικά και με τα χωριά της Μακρυνείας. Ο χειμώνας στην περιοχή, είναι βροχερός και γενικά ήπιος, όμως στη διάρκειά του παρατηρούνται και χιονοπτώσεις, ενώ το καλοκαίρι είναι θερμό και ξηρό.
Ιστορία
Η περιοχή κατοικήθηκε από τα προϊστορικά χρόνια, από πελασγικούς και στην μυκηναϊκή εποχή, από αχαϊκούς πληθυσμούς, ενώ στα ιστορικά ελληνικά χρόνια και την περίοδο της ρωμαιοκρατίας ήταν μέλος της Αιτωλικής συμπολιτείας.
Όμως έγινε ιδιαίτερα γνωστή στην υστεροβυζαντινή εποχή, στην εποχή της τουρκοκρατίας και κυρίως στα επαναστατικά χρόνια του 1821 με το όνομα Δερβέκιστα και απλώνονταν με τους συνοικισμούς της, στον κάμπο του Εύηνου ποταμού ή Φίδαρη, σε έκταση που ξεπερνά τα εβδομήντα χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα. Το όνομα αυτό της δόθηκε από τους Σέρβους περίπου το 1341-1368 μ.Χ., και για έξι αιώνες αναφέρεται στην ιστορία ως Ντερβέκιστα ή Ντερβέτσιστα ή Ντερβέκιτσα ή Τρεβέκιστα.
Τα χρόνια της Τουρκοκρατίας τα γύρω δάση ήταν λημέρια κλεφτών και αρματολών. Από την Ανάληψη κατάγεται ο καπετάνιος Ταρκαζίκης που προσέφερε πολλά στον αγώνα της απελευθέρωσης. Στη δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου, στην περιοχή υπήρχε το στρατόπεδο του Γεώργιου Καραϊσκάκη, ενώ το χωριό ήταν σταθμός των πολιορκημένων Μεσολογγιτών μετά την έξοδό τους. Το παλιό χωριό καταστράφηκε ολοκληρωτικά από τον σεισμό της 31ης Δεκεμβρίου 1975.
Οικονομία
Το σύνολο σχεδόν των κατοίκων ασχολείται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία, οι κυριότερες καλλιέργειες είναι το καλαμπόκι, το σιτάρι, η ελαιοκομία, η εκτροφή αιγοπροβάτων και στο παρελθόν η αμπελουργία και η καλλιέργεια καπνών.
Μνημεία
Σημαντικό μνημείο είναι η Mονή του Iωάννου του Προδρόμου, την οποία επισκέπτονταν ο Kοσμάς Aιτωλός, η ίδρυση της, σύμφωνα με πατριαρχικό σιγίλλιο χρονολογείται στο 12ο αιώνα και ο ναός της, σταυρεπίστεγος με τρούλο και καμάρες στις κεραίες, χτίστηκε το 1450 και ανακαινίστηκε το 1802 επί ηγουμένου Παναρέτου. Το τέμπλο του ναού χρονολογείται από το 1810, είναι διακοσμημένο με φυτικά θέματα και το στόλιζαν βυζαντινές εικόνες σπάνιας ομορφιάς και αξίας. Η μνήνη του Αγίου Ιωάννου, προστάτη του χωριού, εορτάζεται στις 29 Αυγούστου, με τριήμερο πανηγύρι.
Γέφυρα Μπανιά
Στο αρχείο του μοναστηριού, σώζεται επιστολή από το 1508, του μητροπολίτη Nαυπάκτου & Άρτης Eυθυμίου (1507 – 1510) προς τους πατέρες που ασκούνται στη Mονή. Eδώ μόνασε και ο μετέπειτα, Άγιος Iάκωβος ο Nεομάρτυρας, καθώς και οι μαθητές του Ιάκωβος, Διονύσιος και Θεωνάς, ενώ στο ρέμα του Σταλίκη, στην περιοχή της Τραγάνας, σε απόκρημνη και δύσβατη περιοχή είναι το σπήλαιο όπου ασκήτεψε γύρω στα 1520, ώσπου συνελήφθη από τους Τούρκους, βρήκε μαρτυρικό θάνατο και η μνήμη του εορτάζεται την 1η Νοεμβρίου.
Στη Μονή υπήρχε πλούσια βιβλιοθήκη χειρογράφων και παλιών βιβλίων, από τα οποία ένα αργυρεπένδυτο Ευαγγέλιο του 1697 καθώς και η παλαιότερη εικόνα του 1824, του Κοσμά του Αιτωλού, που βρίσκονται σήμερα στην εκκλησία του χωριού. Αρκετά κοντά υπάρχει η κρήνη του μοναστηριού, σκεπαστή και χτισμένη με πέτρα δωρεά το 1802, του Kλέφτη Bουνόρτα, η οποία αναστηλώθηκε το 1937 από τον Π. Σπυρόπουλο. Στην περιοχή του χωριού υπάρχει ακόμη το ερειπωμένο στρατηγείο του Καραϊσκάκη.
Λαογραφία
Ο χορός Γαϊτανάκι ή Κατσούδας χορεύεται κάθε χρόνο την τρίτη μέρα του Πάσχα, τιμά τη μνήμη του κλέφτη Κατσούδα και οι ρίζες του χάνονται στα βάθη της Τουρκοκρατίας. Χορεύεται από άντρες και γυναίκες σε δύο ομόκεντρους κύκλους. Χαρακτηριστικό είναι το "πλέξιμο", καθώς οι χορευτές του έξω κύκλου περνούν τα χέρια τους πάνω από τα κεφάλια των χορευτριών του μέσα κύκλου.
Αναψυχή
Στα μέσα του δρόμου προς τη Ναύπακτο, βρίσκεται ο οικισμός «Μπανιάς», που πήρε το όνομά του από το ομώνυμο Χάνι του Μπανιά. Χαρακτηριστική είναι η σιδερογέφυρα, στον ποταμό Εύηνο, η οποία ανατινάχτηκε κατά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο και αποκαταστάθηκε με εργασία των ανδρών της ΜΟΜΑ μετά τη λήξη του. Στο Χάνι συγκεντρώνονται φίλοι του ράφτινγκ και του κανό και από την περιοχή «Κόφτρα» ξεκινούν την κατάβαση τους μέσα από τα στενά του ποταμού.
Ανατολικά και νότια όρια της είναι ο Ευήνος ποταμός, βόρεια ο Αβαρίκος και το Πετροχώρι, βορειοδυτικά τα Σιταράλωνα και δυτικά ο οικισμός Καλούδι. Απέχει 15 χιλιόμετρα από το Θέρμο και 35 από τη Ναύπακτο, ενώ συνδέεται οδικά και με τα χωριά της Μακρυνείας. Ο χειμώνας στην περιοχή, είναι βροχερός και γενικά ήπιος, όμως στη διάρκειά του παρατηρούνται και χιονοπτώσεις, ενώ το καλοκαίρι είναι θερμό και ξηρό.
Ιστορία
Η περιοχή κατοικήθηκε από τα προϊστορικά χρόνια, από πελασγικούς και στην μυκηναϊκή εποχή, από αχαϊκούς πληθυσμούς, ενώ στα ιστορικά ελληνικά χρόνια και την περίοδο της ρωμαιοκρατίας ήταν μέλος της Αιτωλικής συμπολιτείας.
Όμως έγινε ιδιαίτερα γνωστή στην υστεροβυζαντινή εποχή, στην εποχή της τουρκοκρατίας και κυρίως στα επαναστατικά χρόνια του 1821 με το όνομα Δερβέκιστα και απλώνονταν με τους συνοικισμούς της, στον κάμπο του Εύηνου ποταμού ή Φίδαρη, σε έκταση που ξεπερνά τα εβδομήντα χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα. Το όνομα αυτό της δόθηκε από τους Σέρβους περίπου το 1341-1368 μ.Χ., και για έξι αιώνες αναφέρεται στην ιστορία ως Ντερβέκιστα ή Ντερβέτσιστα ή Ντερβέκιτσα ή Τρεβέκιστα.
Τα χρόνια της Τουρκοκρατίας τα γύρω δάση ήταν λημέρια κλεφτών και αρματολών. Από την Ανάληψη κατάγεται ο καπετάνιος Ταρκαζίκης που προσέφερε πολλά στον αγώνα της απελευθέρωσης. Στη δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου, στην περιοχή υπήρχε το στρατόπεδο του Γεώργιου Καραϊσκάκη, ενώ το χωριό ήταν σταθμός των πολιορκημένων Μεσολογγιτών μετά την έξοδό τους. Το παλιό χωριό καταστράφηκε ολοκληρωτικά από τον σεισμό της 31ης Δεκεμβρίου 1975.
Οικονομία
Το σύνολο σχεδόν των κατοίκων ασχολείται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία, οι κυριότερες καλλιέργειες είναι το καλαμπόκι, το σιτάρι, η ελαιοκομία, η εκτροφή αιγοπροβάτων και στο παρελθόν η αμπελουργία και η καλλιέργεια καπνών.
Μνημεία
Σημαντικό μνημείο είναι η Mονή του Iωάννου του Προδρόμου, την οποία επισκέπτονταν ο Kοσμάς Aιτωλός, η ίδρυση της, σύμφωνα με πατριαρχικό σιγίλλιο χρονολογείται στο 12ο αιώνα και ο ναός της, σταυρεπίστεγος με τρούλο και καμάρες στις κεραίες, χτίστηκε το 1450 και ανακαινίστηκε το 1802 επί ηγουμένου Παναρέτου. Το τέμπλο του ναού χρονολογείται από το 1810, είναι διακοσμημένο με φυτικά θέματα και το στόλιζαν βυζαντινές εικόνες σπάνιας ομορφιάς και αξίας. Η μνήνη του Αγίου Ιωάννου, προστάτη του χωριού, εορτάζεται στις 29 Αυγούστου, με τριήμερο πανηγύρι.
Γέφυρα Μπανιά
Στο αρχείο του μοναστηριού, σώζεται επιστολή από το 1508, του μητροπολίτη Nαυπάκτου & Άρτης Eυθυμίου (1507 – 1510) προς τους πατέρες που ασκούνται στη Mονή. Eδώ μόνασε και ο μετέπειτα, Άγιος Iάκωβος ο Nεομάρτυρας, καθώς και οι μαθητές του Ιάκωβος, Διονύσιος και Θεωνάς, ενώ στο ρέμα του Σταλίκη, στην περιοχή της Τραγάνας, σε απόκρημνη και δύσβατη περιοχή είναι το σπήλαιο όπου ασκήτεψε γύρω στα 1520, ώσπου συνελήφθη από τους Τούρκους, βρήκε μαρτυρικό θάνατο και η μνήμη του εορτάζεται την 1η Νοεμβρίου.
Στη Μονή υπήρχε πλούσια βιβλιοθήκη χειρογράφων και παλιών βιβλίων, από τα οποία ένα αργυρεπένδυτο Ευαγγέλιο του 1697 καθώς και η παλαιότερη εικόνα του 1824, του Κοσμά του Αιτωλού, που βρίσκονται σήμερα στην εκκλησία του χωριού. Αρκετά κοντά υπάρχει η κρήνη του μοναστηριού, σκεπαστή και χτισμένη με πέτρα δωρεά το 1802, του Kλέφτη Bουνόρτα, η οποία αναστηλώθηκε το 1937 από τον Π. Σπυρόπουλο. Στην περιοχή του χωριού υπάρχει ακόμη το ερειπωμένο στρατηγείο του Καραϊσκάκη.
Λαογραφία
Ο χορός Γαϊτανάκι ή Κατσούδας χορεύεται κάθε χρόνο την τρίτη μέρα του Πάσχα, τιμά τη μνήμη του κλέφτη Κατσούδα και οι ρίζες του χάνονται στα βάθη της Τουρκοκρατίας. Χορεύεται από άντρες και γυναίκες σε δύο ομόκεντρους κύκλους. Χαρακτηριστικό είναι το "πλέξιμο", καθώς οι χορευτές του έξω κύκλου περνούν τα χέρια τους πάνω από τα κεφάλια των χορευτριών του μέσα κύκλου.
Αναψυχή
Στα μέσα του δρόμου προς τη Ναύπακτο, βρίσκεται ο οικισμός «Μπανιάς», που πήρε το όνομά του από το ομώνυμο Χάνι του Μπανιά. Χαρακτηριστική είναι η σιδερογέφυρα, στον ποταμό Εύηνο, η οποία ανατινάχτηκε κατά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο και αποκαταστάθηκε με εργασία των ανδρών της ΜΟΜΑ μετά τη λήξη του. Στο Χάνι συγκεντρώνονται φίλοι του ράφτινγκ και του κανό και από την περιοχή «Κόφτρα» ξεκινούν την κατάβαση τους μέσα από τα στενά του ποταμού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου